Κέντημα «γραφτό» με θέμα τα «φίδια», κεντημένο από την Ευφροσύνη Φαλτάϊτς την δεκαετία του 1930. Τα «γραφτά» είναι τα πιο χαρακτηριστικά και γνωστά κεντήματα της Σκύρου. Ονομάστηκαν έτσι γιατί η γυναίκα που τα κεντούσε, σχεδίαζε πρώτα πάνω στο ύφασμα το θέμα της. Αρχικά ήταν δημιουργήματα αποκλειστικά της άρχουσας τάξης, με τις δημιουργούς μάλιστα να φυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού τα σχέδιά τους για να μην αντιγραφούν.
Τα κεντήματα αυτά κοσμούσαν τα μαξιλάρια και σεντόνια του νυφικού κρεββατιού αλλά και τα μανίκια και τους ποδόγυρους των σκυριανών φορεσιών. Τα σεντόνια που χρησιμοποιούνταν για το επίσημο στόλισμα του γάμου, χρησιμοποιούνταν και σαν νεκροσέντονα, τα οποία συνόδευαν τον νεκρό ως ένδειξη τιμής, και αφαιρούνταν από το φέρετρο πριν την ταφή.
Τα μοτίβα τους ποικίλουν, από φυτά, ζώα και ανθρωπόμορφες φιγούρες, μέχρι κτήρια, καράβια και αναπαράσταση γάμου, και τις περισσότερες φορές κρύβουν διάφορους συμβολισμούς, όπως η γονιμότητα, η υγεία, το ταξίδι της ζωής, η καλοτυχία κ.α. Τα «φίδια» είχαν τον πανάρχαιο συμβολισμό της προστασίας του σπιτιού.
Ονομασία
Γραφτό, η μαξιλάρα με τα φίδια
Είδος
Μαξιλαροθήκη
Υλικό
Μετάξι σε λινό ύφασμα
Κατάσταση
Άριστη
Δημιουργός/Εργαστήριο
Ευφροσύνη Φαλτάϊτς
Χώρα
Ελλάδα
Πόλη/Περιοχή
Σκύρος
Έτος/Αιώνας/Περίοδος
20ος αιώνας
Περιγραφή/Σχόλια
Περίτεχνο κέντημα για μαξιλάρι, που διακοσμούσε το νυφικό κρεβάτι. Απεικονίζει σύμπλεγμα φιδιών που καταλήγουν σε δώδεκα κερασφόρα κεφάλια. Ανάμεσα στα φίδια υπάρχουν οκτώ ανθισμένες τουλίπες ή κουκουνάρες, σε ζεύγη. Το κέντημα εκτείνεται σε ολόκληρη την επιφάνεια του μαξιλαριού, ενώ δεν υπάρχουν άλλα γεμίσματα ανάμεσα στα μοτίβα. Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το κεραμιδί/τερακότα και οι αποχρώσεις του κίτρινου, τα οποία προσδίδουν
επισημότητα και εορταστική διάθεση. Είναι γνωστό ότι το μοτίβο των φιδιών θεωρείται στον λαϊκό πολιτισμό ως ένα μοτίβο για την αέναη ανανέωση της ζωής, καθώς και στοιχείο προστασίας και ευετηρίας. Έτσι, το νέο ζευγάρι ξεκινά την κοινή του ζωή με καλούς οιωνούς και προστασία από κάθε αρρώστια ή επιβουλή που θα μπορούσε να δεχτεί από το εξωτερικό περιβάλλον. Παράλληλα, ο φυτικός διάκοσμος όχι μόνο τονίζει την ευφρόσυνη αυτή σύνθεση, αλλά και προεξοφλεί τη γονιμότητα του ζευγαριού, έτσι όπως αποδίδεται στους σπόρους της κουκουνάρας.
Βιβλιογραφία: Φαλτάιτς Μάνος Κ., Τα διακοσμητικά αντικείμενα του σκυριανού σπιτιού από ιστορική και κοινωνιολογική άποψη. Έκδοση του περιοδικού “συλλογές” σε συνεργασία με το Μουσείο Φαλτάιτς, Αθήνα 1986 (= Αρχείον Ευβοϊκών Μελετών 19 (1974), σ. 59-96). Χατζημιχάλη Αγγελική, Ελληνική Λαϊκή Τέχνη: Σκύρος. Τύποις Π. Γ. Μακρής & Σία. Αθήνα 1925. Χατζημιχάλη Αγγελική, «Μεσογειακά και Εγγύς Ανατολής κεντήματα. Τα Ελληνικά κεντήματα: Ήπειρος – Σκύρος». Byzantinisch – Neugriechische Jahrbücher, 12 (1936), σ. 97-118. Φαλτάιτς Μάνος Κ., Σκυριανή Κεντητική, Ανάτυποαπό το 27ο φύλλο των "Βόρειων Σποράδων", 1972.
Θέση
Κολόνες
Creative Commons
Creative Commons Αναφορά Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση (CC BY-NC-ND)
type
Κεντήματα
